Ung thư tuyến tiền liệt, và các nguyên nhân khác làm tăng PSA
PSA cao do tuổi tác hoặc tình trạng sức khỏe nhất định, bao gồm phì đại tuyến tiền liệt và một số bệnh nhiễm trùng.
Kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA) là một loại protein được sản xuất bởi các tế bào tuyến tiền liệt. Mức độ cao có thể chỉ ra ung thư tuyến tiền liệt, nhưng mức độ PSA cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những thứ khác, chẳng hạn như phì đại tuyến tiền liệt, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc xuất tinh nhiều lần
PSA không phải là một chỉ số tốt về sức khỏe tuyến tiền liệt.
PSA tăng cao do các yếu tố rủi ro khác, như tuổi tác, kết quả khám trực tràng kỹ thuật số và tiền sử gia đình.
Lý do một số người có PSA cao.
PSA có thể tăng cao theo tuổi ( ví dụ: 40-50 tuổi : 2,5ng/ml. 60-70 tuổi : 4,5ng/ml). Sự gia tăng bình thường này có thể là do sự phát triển của mô lành tính tuyến tiền liệt. Một số nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt (BPH) khi có tuổi, điều này có thể làm tăng mức PSA.
1.Tăng sinh (Phì đại) lành tính Tiền liệt tuyến (BPH) :
BPH còn được gọi là phì đại tuyến tiền liệt, phổ biến ở nam giới lớn tuổi.
BPH có thể làm tăng mức PSA ảnh hưởng đến bàng quang và đường tiết niệu.
BPH có thể gặp khó khăn khi đi tiểu. Nếu không được điều trị, nó cũng có thể ảnh hưởng chức năng thận.
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
-Khó bắt đầu đi tiểu
-Lượng nước tiểu yếu, nhỏ giọt hoặc ngắt quảng
-Đi tiểu thường xuyên
-Cần đi tiểu gấp
-Tiểu không hết (Không có khả năng làm trống bàng quang hoàn toàn)
Tuyến tiền liệt lớn gặp nhiều ở nam giới khi lớn tuổi, có thể là kết quả của sự thay đổi mức độ về nội tiết tố.
BPH chỉ cần điều trị nếu các triệu chứng làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hoặc sức khỏe. Phương pháp điều trị bằng thuốc, chẳng hạn như thuốc chẹn alpha hoặc chất ức chế men khử 5-alpha.
Nếu các triệu chứng của bạn nghiêm trọng do tiền liệt tuyến quá to ( Bình thường: 30ml ) hoặc không đáp ứng với thuốc. Thủ thuật phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hoặc liệu pháp laser có thể giúp giảm bớt thể tích tiền liệt tuyến lành tính
2.Nhiễm trùng tiểu (UTI)
UTI có thể làm tăng mức PSA. Thường được chẩn đoán nhiễm trùng qua xét nghiệm nước tiểu, cấy kháng sinh đồ và điều trị bằng kháng sinh.
Các triệu chứng của UTI bao gồm:
-Cảm giác muốn đi tiểu liên tục, không phải lúc nào cũng thuyên giảm hoàn toàn sau khi đi tiểu
-Tiểu không hết (không có khả năng làm giảm hoàn toàn bàng quang)
-Đau lưng dưới, đặc biệt là ở sườn
-Đau bụng
-Cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu
-Nước tiểu đục, có mùi hôi hoặc có máu
-Sốt hoặc ớn lạnh
UTI trở nên phổ biến hơn khi bạn già đi. Một số nam trẻ cũng có nguy cơ mắc UTI .
Các yếu tố rủi ro gây UTI bao gồm có:
-Bệnh tiểu đường
-Sỏi thận
-Phì đại tuyến tiền liệt
-Một hệ thống miễn dịch bị tổn thương
Nếu có một hay nhiều triệu chứng kể trên, nên đi khám và điều trị sớm nhiễm trùng tiểu. Thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Nếu có mức PSA cao và nhiễm trùng tiểu đã được chuẩn đoán cần điều trị khỏi UTI trước khi xét nghiệm lại PSA để theo dõi viêm tiền liệt tuyến hay ung thư.
Một tình trạng phổ biến ở nam giới dưới 50 tuổi, viêm tuyến tiền liệt thường là kết quả của nhiễm trùng do vi khuẩn. Nó gây sưng, viêm và kích thích tuyến tiền liệt. Các triệu chứng tương tự như các triệu chứng của UTI và có thể bao gồm:
-Đau lưng dưới hoặc đau bụng
-Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu
-Khó đi tiểu
Nếu nhiễm vi khuẩn gây viêm tuyến tiền liệt, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sốt , mệt mõi và được điều trị bằng kháng sinh.
Tổn thương thần kinh ở đường tiết niệu cũng có thể gây viêm tuyến tiền liệt. Điều này có thể xảy ra do chấn thương hoặc do biến chứng phẫu thuật.
Nếu không tìm thấy nhiễm trùng, thuốc chống viêm hoặc thuốc chẹn alpha có thể được sử dụng để giảm bớt sự khó chịu.
3.Tác động của xuất tinh đối với mức PSA.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 cho thấy mức PSA tăng lên ở một số nam giới sau khi xuất tinh. Chúng có thể duy trì ở mức cao hơn mức thông thường trong tối đa 24 giờ sau xuất tinh. Vì còn quá ít nghiên cứu nên thời gian tới cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ về tác động của xuất tinh đối với mức PSA. Nhất là những bạn trẻ lạm dụng việc thủ dâm
Tuy nhiên, nếu bạn đã lên lịch xét nghiệm PSA, hãy kiêng các hoạt động tình dục có thể dẫn đến kết quả PSA khi xuất tinh trong 24 giờ trước khi xét nghiệm.
4.Hormone tuyến cận giáp :
Hormone tuyến cận giáp xuất hiện tự nhiên do cơ thể sản xuất để điều chỉnh nồng độ canxi trong máu. Nó cũng có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư tuyến tiền liệt, ngay cả ở những người đàn ông không bị ung thư tuyến tiền liệt. Vì lý do này, nồng độ hormone tuyến cận giáp cao có thể làm tăng nồng độ PSA.
Hormon của tuyến cận giáp (Parahormon - PTH).PTH tác dụng trên xương, thận và ruột. Nồng độ PTH bình thường trong máu là: < 50 pg/ml
5.Chấn thương
Chấn thương ở vùng bìu do ngã, va chạm hoặc tai nạn có thể làm tăng mức PSA tạm thời. Hãy cho bác sĩ biết khi đi khám vì chấn thương có thể ảnh hưởng đến mức PSA .
6.Các thủ thuật
gây ra vết bầm tím hoặc chấn thương tạm thời ở vùng bìu đều có thể ảnh hưởng đến mức PSA. Điều này có thể bao gồm việc chèn bất kỳ loại dụng cụ can thiệp niệu khoa như: nong niệu đạo, đặt ống thông hoặc ống soi phẫu thuật, qua niệu đạo vào bàng quang.
7.Ung thư tuyến tiền liệt :
Có thể khiến mức PSA của bạn tăng lên ( chú ý tuổi ), vậy nên cần xét nghiệm PSA kết hợp với các xét nghiệm khác như khám trực tràng kỹ thuật số để phát hiện ung thư, MRI ( có những ung thư nhỏ không sờ thấy được cần làm MRI phát hiện giai đoạn sớm ) , để đánh giá nguy cơ tiềm ẩn thường nên thử nghiệm PSA ở nam giới từ 50 tuổi trở lên.
Nếu nghi ngờ do có các yếu tố nguy cơ gây ung thư tuyến tiền liệt, chẳng hạn như tiền sử gia đình mắc bệnh.
Nếu mức PSA của bạn cao và các chẩn đoán khác đều nghi ngờ như: MRI PI-RADS 3 thì cần sinh thiết Tiền liệt tuyến,
Nếu sinh thiết lành tính cần theo dỏi thêm, chỉ điều trị triệu chứng và thử lại PSA, FPSA ,chụp lại MRI sau một năm, không cần phải sinh thiết lại
|
PI-RADS |
Nguy cơ ung thư về mặt lâm sàng |
|
1 |
Rất thấp / Rất khó xảy ra |
|
2 |
Thấp / không chắc |
|
3 |
Trung gian / mơ hồ chưa rõ |
|
4 |
Cao / Có khả năng |
|
5 |
Rất cao / Rất có khả năng |
Chú ý:
-Đây là ý kiến của tôi tổng hợp lại cho các bệnh nhân nào đang hoang mang về chỉ số PSA tăng cao của mình để có thể giúp các bạn quyết định các lựa chọn điều trị tốt nhất cho mình.Điều quan trọng cần nhớ là mức PSA tăng cao có thể có nhiều ý nghĩa. Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những điều đó.Ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt là khi được phát hiện sớm hoăc muộn ngày nay đều có thể điều trị đươc. Nhiều nguyên nhân khác làm tăng PSA cũng vậy.
-Sau 15 năm theo dõi (2008-2023) , tỷ lệ tử vong do ung thư tuyến tiền liệt cụ thể là thấp bất kể phương pháp điều trị nào được chỉ định. Do đó, việc lựa chọn liệu pháp liên quan đến việc cân nhắc sự đánh đổi giữa lợi ích và tác hại liên quan đến phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt cục bộ.
Các Dịch vụ khác
- Vô sinh Nam
- Các bệnh về Tiền liệt tuyến (2023)
- Nhiễm trùng tiết niệu Nữ tái phát ( không biến chứng)
- Nguyên nhân hẹp bao quy đầu và điều trị
- Biến chứng phổ biến nhất, tán sỏi thận qua da (PCNL)
- Hydrocele (tràn dịch tinh mạc)
- Niệu Quản Lạc Chỗ
- Đánh giá ung thư TLT trên MRI bằng PI-RADS.(2023)
- Điều trị Tăng sản lành tính Tuyến Tiền Liệt (BPH). 2022
- Ung thư tuyến tiền liệt di căn xương gây đau (PCIBP)
